„W końcu podstawą więzi międzyludzkich […] jest rozmowa” – taki cytat Oscara Wilde’a znajduje się na początku tej książki i również ja postanowiłem od niego zacząć. Uświadamia bowiem coś tak oczywistego, że wielu przestało zdawać sobie z tego sprawę.
Książka traktuje jednak nie tylko o tym, że komunikacja jest ważna, ale również jak ją prowadzić (szczególnie te trudniejsze jej odmiany) i na co warto zwracać uwagę.
Trzy rozmowy – kręgosłup książki
Książka porusza między innymi zagadnienie tzw. trzech rodzajów rozmów, czyli nastawionych:
- na cel (o czym chcemy rozmawiać, jaki jest cel rozmowy),
- na emocje,
- na relacje społeczne.
Być może doświadczyliście takiej rozmowy, po której mieliście poczucie, że ona kompletnie się nie kleiła, kończyła się z poczuciem braku zrozumienia po tej drugiej stronie. Duhigg stara się uświadomić, że może to wynikać z tego, że jako rozmówcy prowadząc daną dyskusję w tym samym czasie, to jednak byliśmy w innych rozmowach – jedna osoba mówiła bowiem emocjonalnie, a druga praktycznie, co skutkuje tym, że byliśmy w różnych językach poznawczych.
Nie zawsze (a raczej rzadziej niż częściej) gdy ktoś opowiada swoją historię i przedstawia swoje trudności, to nie oczekuje od swojego rozmówcy pomocy i podania mu gotowych rozwiązań, czyli co i jak powinien zrobić. Czasem potrzebuje wysłuchania, wsparcia, współczucia.
Ważne jest zatem rozpoznanie intencji, a czasem zapytanie o nie – wówczas rozmowa jest efektywniejsza. Dowiadujemy się z jakim rodzajem rozmowy mamy do czynienia.
Proste prawda?
Nie.
Może proste w teorii, ale dużo trudniejsze w zastosowaniu.
Często słuchając innych szybko uciekamy w opowiadanie własnych historii i przenoszenie ciężaru na siebie zamiast skupić się na słuchaniu i wsparciu. Relatywnie wiele osób po wysłuchaniu danego zagadnienia od swojego rozmówcy, ucieka w opisywanie „u mnie to wygląda tak, że….” albo „ja w takich sytuacjach…”. Jednak nie o to w takich rozmowach często chodzi osobie przedstawiającej pierwotnie swoją sytuację bądź problem. Często potrzebują one wsparcia w potwierdzeniu, że są usłyszane i zrozumiane – nie zawsze chodzi o szukanie rady.
Jak bardzo (nie)lubimy rozmawiać o emocjach
Książka ta również wprost odnosi się do emocji. Spodziewam się, że wielu z nas ma tę świadomość, że spora liczba osób (w tym być może i Państwo) boi się rozmawiać na tematy intymne i emocjonalne, bo uważa to za niezręczne i szalenie nieprofesjonalne – szczególnie w świecie, który stawia na profesjonalizm, a nawet perfekcjonizm.
Tymczasem z badań przytoczonych w „Sile komunikacji” wynika, że dość znaczna część osób szuka sposobów, żeby o uczuciach rozmawiać – potrzebuje jednak do tego impulsu. Kwestia wejścia i poprowadzenia w odpowiedni sposób rozmowy i przejścia do pytań emocjonalnych - to sztuka i określona umiejętność dojścia do tego stanu i etapu. Między innymi te zakresy przedstawia niniejsza książka.
Skoro o komunikacji, to musi być o: słuchaniu
Nieco miejsca autor poświęcił w książce zagadnieniu, które mnie szalenie zajmuje, czyli umiejętności słuchania – trudnej i relatywnie dość rzadkiej zdolności. Jednak absolutnie możliwej do nauczenia się. Podkreślone zostało w publikacji, że najlepsi słuchacze nie tylko są świetni w słuchaniu, lecz również zadają właściwe pytania – wówczas wyrażają swoje emocje i potwierdzają tym samym, że słuchają, a także prowokują do dalszej wypowiedzi – zatem wyzwalają kolejne emocje.
Skoro o komunikacji, to musi być o: emocjach
Przez całą książkę przewija się zagadnienie emocji – tak ważnych praktycznie w każdej prowadzonej rozmowie, gdyż to one pozwalały nam jako ludziom tworzyć grupy, być sobie bliższymi, ale też diagnozować wrogów i przeciwko nim tworzyć właśnie przymierza.
Nie bez powodu w tym opisie uwypuklam te kwestie, gdyż emocje są nieodłączną częścią budowania relacji pomiędzy ludźmi.
Skoro jednocześnie mowa o relacjach, konieczne z mojego punktu widzenia jest zwrócenie uwagi na zamieszczony w książce cytat z Daniela Golemana, iż emocje częściowo wyrażamy słowem, a drugą przestrzenią są ton głosu, mimika, gesty i pozostałe elementy komunikacji niewerbalnej.
Uwypuklone w książce zostają również zagadnienia prowadzenia skutecznej bezpośredniej komunikacji, z uwzględnieniem uprzedzeń, które ograniczają naszą otwartość w rozmowie i stopień zaangażowania. Autor zwraca uwagę na to, jak zdarza się ludziom uciekać od niektórych tematów nawet z przyjaciółmi – bojąc się niektóre zagadnienia poruszać. A przecież (jak przekonuje Duhigg) rozmawiając właśnie o najtrudniejszych rzeczach stajemy się sobie najbardziej bliscy. Trzeba tylko zdać sobie sprawę, jak o tych najtrudniejszych tematach rozmawiać – i takie podpowiedzi w tej książce znajdziemy.
Skoro o emocjach, to także o konflikcie
Emocje są naturalnym elementem konfliktu – ale jednocześnie doskonałym sposobem na radzenie sobie z nim. Pod warunkiem, że właśnie potrafimy o nich rozmawiać.
W „Sile komunikacji” znajdziemy między innymi przypomnienie, że debata i sprzeciw są częścią demokracji, życia domowego i każdego związku. Rozwinięciem tego wątku są zamieszczone słowa Dorothy Thomas, działaczki na rzecz praw człowieka, iż „Pokój to nie brak konfliktu, lecz umiejętność poradzenia sobie z nim.”
Wspólnota i demokracja mają szanse rozkwitać dzięki zrozumieniu i dialogowi. Kiedy tworzymy przestrzeń do dyskusji na tematy sprzecznych przekonań, zwiększamy szanse na budowanie więzi – kontrowersyjne? Może, ale mniej, gdy się chwilę nad tym zastanowimy. Ta publikacja daje nam ku temu szanse. Znajdziemy dodatkowo ciekawe przykłady tego, jak prowadzić rozmowy w konflikcie, jakie elementy powodują, iż konflikt może doprowadzić do impasu, a co powoduje, że staje się możliwe poszukanie rozwiązania i sprowadzenie dyskusji na tory, które przybliżają jednak do rozwiązania konfliktu.
Podpowiadacz, a nie poradnik
Książka ta stanowi doskonały przegląd zagadnień przedstawionych powyżej, zawiera podpowiedzi i uzmysławia pewne zjawiska. Nie ma jednak charakteru poradnikowego. Przynajmniej ja jej tak nie odebrałem. Zwraca uwagę na określone zagadnienia podpierane własnymi doświadczeniami autora, jak i szeregiem przytaczanych badań.
Copyright © 2024-2025 All rights reserved